Het zoeken naar het eerst begaanbare ijs, het gebeurt bijna iedere winter wel, zelfs in slappe winters. Het kan vaak ook wel in ons landje vol watertjes, met allerlei waterdiepten en weinig vorst. Al is het maar een paar uur. De drang om zo snel mogelijk het ijs op te gaan wordt met het afnemen van ijsdagen alleen maar groter. De hoogspanning van de eerste klappen op natuurijs.
In het hele land liggen wel ondiepe watertjes. De ondergelopen landjes zijn natuurlijk de meest aangewezen plekken, waar weinig fout kan gaan als het om veiligheid gaat. Daar staan dus de eerste schaatsliefhebbers op het ijs na een paar nachten flinke vorst. Dat is meestal in Friesland, dus als de vorst in ons kleine landje juist daar heerst, scheren de eer- ste schaatsers tussen de Friese rietkragen.
Natte Friese natuur
Een mooi voorbeeld van de ondergelopen landjes is wel de Ryptsjerksterpolder. De beelden van het journaal en de krantenfoto’s zijn inmiddels vertrouwd; we zien ze met regelmaat voorbij komen. Friesland heeft meer van die mooie plekjes waar het vroeg kan, zoals in de omgeving van Sneek. Daar kun je ook vaak snel schaatsen op de ondergelopen stukken land
bij de Brekken of het Rasterhoffpark, een natuurpark aan de zuidkant van Sneek en het ondergelopen land achter de Potten. Tussen Leeuwarden en Gytsjerk liggen de Grutte Wielen: een prachtig stuk natte natuur waar ook de schaatsers zijn weg kan vinden. Friesland is van oudsher de provincie waar vroeg geschaatst kan worden en het is plaatselijk wel bekend waar dat het eerste kan. Langs de digitale weg gaat dat zeer snel als eenmaal de eersten op het ijs staan. Je bent al snel niet meer de eni- ge en dat is voor het dunne ijs vaak niet het allerbeste.
Lokale verschillen
Op een en dezelfde locatie kan het ijs in dikte van plek tot plek behoorlijk variëren. Dat is met het oog niet goed te zien, wat vaak te maken heeft vaak met de onderstroming in het water: onder in de waterlaag gebeurt van alles als het gaat vriezen: water van 4 gra- den zakt naar de bodem en de bovenlaag koelt steeds meer af. Maar er is ook sprake van beweging en de afgifte van warmte vanaf de zijkant of beplanting aan de zijkant. De waterkant is geen vrieskist waar alles even snel bevriest. Vooral de eerste nachten moet het ijs zich nog goed zetten.
Daarom ook houden veel schaatsers die er als eerste bij willen zijn het bij een kort tochtje in de vroege morgen. De dag erna, met een extra nachtje vorst, is wel zo vei- lig en dan staan er gelijk wat meer mensen op het ijs. Maar de vroege vogels hebben het ijs voor zich alleen. Sommigen meten nog even het ijs voordat ze erop gaan en wachten na een meting van 3 cm dik ijs toch nog een nachtje als er nog vorst voorspeld wordt. En dat is maar goed ook, want te vroeg het ijs op heeft ook het
Verder Lezen? Dit is een premium artikel en alleen te lezen in het magazine Schaats Inside #2 2025
Wil je het gehele artikel lezen? Word dan lid!
Ook kun je het nummer los kopen