Hoe Jaap Eden de eerste wereldkampioen schaatsen werd én de massale sportbeleving in Nederland werd geboren…
“Voor de beslissing vroeg ik Jaap ‘wat ga je doen met een eindspurtje, of….?’ ‘Ja’ zei Jaap, ‘moorden! dood jakkeren!’ ‘Och, och wat is dat kleine ding kwaad’ zei Klaas Pander, ‘Hij kan wel een huis an.’ Eindelijk komt de rit. Een ademlooze stilte. ‘Houd je mond daar!’ Het schot valt! Daar gaat Jaap, het kan niet harder, het water en het ijs stuiven achter hem aan. Halvorsen kan hem niet houden en hij wint in 511⁄5 sec. met circa 5 à 6 M. voorsprong! ‘Wat was i kwaad, och, och, wat was i kwaad!’ zei z’n leermeester, die hem z’n groote ulster aandeed. Maar toen het aan de tribune bekend werd steeg er een applaus op, hetwelk al sterker wordende, over de geheele baan gonsde en de arbeiders buiten de omheining en zelfs de stijve klabakken en de jongens op de schutting, alles juichte onzen Nederlandschen wereldkampioen toe. En al zullen zij 80 jaar worden, al die menschen, die dien dag beleefd hebben, ze zullen het nooit vergeten.”
– Dit is een premium artikel en alleen volledig te lezen in het magazine Schaats Inside #1 –
Soms geeft een gebeurtenis in het verleden al iets prijs van de wat er in de toekomst te gebeuren staat. Zoals op die zaterdag de 14e januari 1893 rond een uur of één op de ijsbaan van de Amsterdamsche IJsclub achter het Rijksmuseum. Pim Mulier, die er als voorzitter van de Internationale schaatsbond natuurlijk bij was, noteerde bovenstaand ooggetuigen- verslag van de beslissende rit op de 500 meter. Eden had een dag eerder de 1500 en de 5000 meter gewonnen. Het reglement schreef voor dat het “Meesterschap der Wereld” alleen zou worden toegekend indien een rijder drie van de vier afstanden zou winnen en dus was Eden’s overwinning op de 500 meter beslissend voor het kampioenschap.